Edward Szymkowiak – wirtuoz bramki

13 marca 1932 roku w Dąbrówce Małej koło Katowic urodził się Edward Szymkowiak – jeden z najlepszych bramkarzy w historii polskiej piłki nożnej.

  Zaczynał w małym klubie TuS Bogucice, następnie występował w Unii Dąbrówka Mała, skąd przeniósł się do Ruchu Chorzów. Po odbyciu służby wojskowej w GWKS (Garnizonowym Wojskowym Klubie Sportowym) Bielsko-Biała, trafił do Legii Warszawa.

  W klubie z Łazienkowskiej spędził cztery lata i z nim rozegrał sto meczów (85 w lidze), dwukrotnie sięgając po mistrzostwo i Puchar Polski (w 1955 i 1956 roku).  Od dziecka przejawiał wiele talentów. Pobierał lekcje gry na skrzypcach, a oprócz grania w piłkę nożną trenował też boks, który w latach pięćdziesiątych był bardzo popularną dyscypliną sportu. W ringu stoczył jedenaście walk, jednak gdy po jednej z nich wrócił do domu z podbitym okiem, mama kazała mu z tym skończyć. Od tego czasu skoncentrował się już tylko na piłce nożnej.

  Po odbyciu służby wojskowej do Warszawy przyjechał już razem z żoną Urszulą. Młodzi małżonkowie zamieszkali w małym mieszkaniu przy Placu Zbawiciela. Szymkowiak zadebiutował w stolicy 15 marca 1953 roku w zremisowanym 1:1 meczu z Kolejarzem (Lechem) Poznań. W 1955 roku CWKS wyjechał do RFN, gdzie zmierzył się z reprezentacją Essen (utworzoną z dwóch zespołów: Rot-Weiss Essen, które zdobyło mistrzostwo Niemiec oraz Fortuny Düsseldorf). Wojskowi wygrali 5:0 wprawiając w osłupienie miejscowych kibiców oraz dziennikarzy, którzy prześcigali się w zachwytach nad polskimi piłkarzami. Szymkowiak otrzymał wtedy nowy pseudonim (dotychczas koledzy wołali na niego „Szymek); ponieważ jego interwencje były nie tylko skuteczne, ale i bardzo efektowne, po tym jak w niemieckiej prasie nazwano go „Wańką-wstańką” – otrzymał właśnie takie przezwisko.

  W reprezentacji Polski zadebiutował 25 maja 1952 roku, mając zaledwie 20 lat, w towarzyskim meczu z Rumunią w Bukareszcie (zastąpił Tomasza Stefaniszyna). W spotkaniu rozegranym we wrześniu 1957 roku Polacy zremisowali z Bułgarami 1:1. Szymkowiak obronił w tym pojedynku ponad 40 strzałów, a kapitan rywali Iwan Kolew stwierdził – „to szatan, a nie bramkarz”. Kolejnym rywalem Biało Czerwonych był Związek Radziecki. Mecz w ramach eliminacji do mistrzostw świata w Szwecji odbył się na Stadionie Śląskim w Chorzowie. W obecności 100 tysięcy widzów Polacy wygrali 2:1. Obok strzelca obu bramek Gerarda Cieślika, najwięcej pochwał zebrał Edward Szymkowiak.

  W reprezentacji zagrał 53 razy, występował m.in. na Igrzyskach Olimpijskich w Helsinkach i w Rzymie. Za wybitne osiągnięcia sportowe został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi. Po odejściu z Legii jeszcze przez 13 lat grał w Polonii Bytom. Po zakończeniu kariery piłkarskiej w klubie z Bytomia trenował drużyny młodzieżowe. Zmarł 28 stycznia 1990 roku. Został pochowany na Cmentarzu Mater Dolorosa w Bytomiu.

 (mf)